Το φαινόμενο της πεταλούδας

Η Θεωρία του Χάους θεωρείται η τρίτη επανάσταση της Φυσικής στον 20ό αιώνα, μετά τη Θεωρία της Σχετικότητας και τη Κβαντομηχανική, και σκοπός της είναι η περιγραφή της πραγματικότητας, όταν παρουσιάζονται χαοτικοί παράγοντες σε καθημερινές φυσικές διαδικασίες, όπως οι μετεωρολογικές συνθήκες, οι δίνες που σχηματίζονται στη ροή ενός ποταμού ή ακόμα, οι διακυμάνσεις στους πληθυσμούς των αγρίων ζώων, η εξέλιξη των τιμών στο χρηματιστήριο κ.ά

Η διαπίστωση ότι πολύ μικρές αλλαγές στις αρχικές συνθήκες, μπορούν να επηρεάσουν ώστε να έχουμε αποτελέσματα τελείως διαφορετικά από τα αναμενόμενα, οδήγησε στη θεμελίωση της θεωρίας του χάους. Χάος με την έννοια της αδυναμίας πρόβλεψης. Λίγο πιο τεχνικά μιλάμε για «ευαίσθητη εξάρτηση από τις αρχικές συνθήκες» η για «δυναμική αστάθεια». Μια εξίσου κατανοητή παρουσίαση είναι η παρακάτω:

Συνέντευξη με τον Μίλτο Σαχτούρη

Περιδιαβαίνοντας στο διαδύκτιο βρήκα μια αξιόλογη συνέντευξη του Μίλτου Σαχτούρη που ολόκληρη μπορείτε να βρείτε εδώ. Παρακάτω παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα.

Κύριε Σαχτούρη, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να διαβάζουν τη «δύσκολη» ποίηση σας;

Θέλω να πλησιάζουν την ποίησή μου με αγάπη μόνο, χωρίς διανοητικές τάσεις και προεκτάσεις που αγνοώ. Ο Ισαάκ Μπράιτον, ας πούμε, δεν ξέρω καν ποιος είναι, ούτε ο Ιωάννης Βενιαμίν δ’ Αρκόζι. Στους πέντε χιλιάδες που αγόρασαν τελευταία τα ποιήματά μου θα υπάρχουν 100-200 άνθρωποι που καταλαβαίνουν, άσχετα από τη μόρφωσή τους. Το έχω ξαναπεί, στο Μαρούσι, προ πολλών ετών, ένας τσαγκάρης με γνώσεις Δ’ Δημοτικού διάβαζε τη «Λησμονημένη» κι έκλαιγε εξηγώντας μου πως είναι ερωτικό ποίημα – αυτό που είναι από τα πλέον δύσκολά μου. Πάντα ορισμένοι με μια ευαισθησία αλλιώτικη, που έχουν ανάγκη την ποίησή μου, θα με καταλαβαίνουν. Μερικοί θυμώνουν όταν τους επισημαίνεις την έλλειψη ευαισθησίας που τους αποκλείει από τη μέθεξη. Ένας συνταγματάρχης μπορεί να παραδεχτεί ότι δεν καταλαβαίνει τον Μπετόβεν, αλλά επιμένει ότι μπορεί και κρίνει όλη την ποίηση. Δεν χρειάζεται να έχεις σχέση με την ποίηση για να συγκινηθείς. Εκείνο που με ικανοποιεί περισσότερο απ’ όλες τις κριτικές και τα γραφόμενα είναι οι ομολογίες μερικών νέων παιδιών ότι βρήκαν στην ποίησή μου κάποιον που συμπάσχει μαζί τους. Ήταν σαν να προέβλεψα τα δύσκολα χρόνια μας.  

Ειρωνία

Η χώρα ανέβηκε επενδυτική βαθμίδα.

Επιτέλους θα νοικιάσω ένα κότερο και θα περιπλανηθώ στα 

           δώδεκα νησιά. 

Στην επόμενη αναβάθμιση της επενδυτικής βαθμίδας, 

           μπορεί και να αγοράσω το κότερο.

Αν σε σας δεν φτάνουν τα λεφτά, δεν πειράζει, 

            αρκεστείτε στο καινούργιο σας αυτοκίνητο. 

Κάποιοι δημιούργησαν μεγάλα έργα στην αυλή του φεουδάρχη.

Τρεφόμενοι από τα περισσεύματα της απληστίας του.

Μέσα από τα τείχη. Έξω κυριαρχούσε η λάσπη.

Η χώρα ανέβηκε επενδυτική βαθμίδα.

Ο άρχοντας νίκησε στον πόλεμο.

«ὃν Παῖδες εὐλογεῖτε, Ἱερεῖς ἀνυμνεῖτε, 

λαὸς ὑπερυψοῦτε, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.»

Τα κόκκινα κατακόκκινα

 

Όπως κάθε χρόνο ο κυρ-Γιώργης ετοιμάστηκε για το παζάρι. Η χρόνια πήγε καλά και τα γεννήματα του άφθονα. Περίμενε, λοιπόν, να εισπράξει κάτι παραπάνω. Σκέφτηκε να αγοράσει και μια δυο καινούργιες φορεσιές για τη κυρα-Γιώργαινα. Όμορφη γυναίκα η κυρα-Γιώργαινα και του άρεσε να τη βλέπει με ρούχα που αναδείκνυαν την ομορφιά της. Το πρωί πριν φύγει τη ρώτησε τη χρώμα ήθελε τις φορεσιές της. Κόκκινα, κατακόκκινα απάντησε η κυρα-Γιώργαινα χαμογελώντας.

Τρεις μέρες έλειψε στο παζάρι ο κυρ-Γιώργης. Τρεις μέρες πέταγε και χάριζε τις παλιές της φορεσιές η κυρα-Γιώργαινα. Οι γειτόνισσες τη βλέπανε και ρωτούσαν: γιατί χαρίζεις τις φορεσιές σου κυρα-Γιώργαινα; Ο Γιώργης μου θα μου φέρει κόκκινα κατακόκκινα από το παζάρι, απαντούσε και άνθιζε.

Γυρίζει ο κυρ-Γιώργης από το παζάρι και μάταια ψάχνει για τα κόκκινα κατακόκκινα η κυρά-Γιώργαινα. Το παζάρι δεν πήγε καλά και τα χρήματα δεν φθάσανε για τα κόκκινα κατακόκκινα. Πότε θα φορέσεις τα κόκκινα κατακόκκινα κυρα-Γιώργαινα, ρωτούσαν οι γειτόνισσες. Δεν υπάρχουν κόκκινα κατακόκκινα, αλλά υπάρχει ο Γιώργης μου, απαντούσε αυτή.

                                                            =*=*=*

Μπορείτε να κάνετε όνειρα φίλοι μου. Όνειρα και σχέδια για μεγάλα και τρανά επιτεύγματα. Αρκεί…αρκεί να είστε έτοιμοι να πείτε «…αλλά υπάρχει ο Γιώργης μου».

Η φθορά

 

«Δεν με νοιάζει ο θάνατος, με νοιάζει η φθορά αυτή εξευτελίζει τον άνθρωπο. Αυτήν πρέπει να νικήσω…» από το βιβλίο «Ο ανήφορος» του Νίκου Καζαντζάκη.

Η φθορά και δημιουργία συμβαδίζουν. Από τη στιγμή που ερχόμαστε στον κόσμο το σώμα μας είναι ένα πεδίο θανάτου εκατομυρίων κυτάρων παράλληλα με την γέννηση νέων. Απλά, κάποια στιγμή, ο θάνατος κερδίζει και η δημιουργία υποχωρεί. Αν δεν σας τρομάζει ο θάνατος δεν θα πρέπει να σας τρομάζει και η φθορά. Γιατί η φθορά δεν είναι παρά μια διαδοχή μικρών καθημερινών θανάτων. Κάθε μέρα πεθαίνουμε. Αυτό που ονομάζουμε θάνατο, δεν είναι παρά η τελυταία σταγόνα που κάνει το ποτήρι να ξεχειλίσει. 

Κατα την γνώμη μου, δεν είναι αυτή καθαυτή η φθορά που εξευτελίζει τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος εξευτελίζεται όταν η φθορά τον κάνει ανήμπορο. Εξευτελίζεται στη φάση εκείνη που του αφαιρούνται βασικές λειτουργίες, δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί και περιθωριοποιείται. Εξευτελίζομαι σημαίνει περιφρόνηση, ηθική απαξίωση, υποβάθμιση. 

Μήπως, όμως, η φθορά δεν  οδηγεί πάντα στον εξευτελισμό; Στο μυαλό μου έρχονται άνθρωποι που, όταν καταλήγουν ανήμποροι, δικαιώνονται από το προηγούμενο έργο τους και εμπνέουν το σεβασμό. Ο άνθρωπος που στη ζωή του σεβάστηκε θα τον σεβασθούν. Το σώμα τους εγκαταλείπει, αλλά προσπαθούν να διατηρήσουν όση αξιοπρέπεια τους επιτρέπεται. Μήπως ο Νίκος Καζαντζάκης νίκησε τη φθορά με το έργο του;

Και κάτι ακόμα. Ο άνθρωπος δεν επιλέγει την γεννησή του. Μήπως κάποια στιγμή θα πρέπει να επιλέγουμε το θανατό μας; Μήπως αυτή η επιλογή είναι μια νίκη απέναντι στη φθορά;