Αυτοδημιούργητος

Αυτοδημιούργητος: αυτός που κατάφερε να επιτύχει στη ζωή του σε διάφορους τομείς (οικονομικό, κοινωνικό κ.λπ.) βασιζόμενος μόνο στις δικές του δυνάμεις κι όχι σε άλλους.

Ο παραπάνω ορισμός του αυτοδημιούργητου είναι σαφής. Εκείνο που δεν είναι σαφές και κατανοητό, είναι, το γιατί η ταμπέλα του αυτοδημιούργητου έχει θετικό πρόσημο. Γιατί οι περισσότεροι από μας αναφέρουν με θαυμασμό και εκτίμηση «Αυτός είναι αυτοδημιούργητος»; Ποια είναι η αξία του να είσαι αυτοδημιούργητος;

Αυτός που πέτυχε κάτι σημαντικό - σημαντικό κατά τη γνώμη των πολλών – το πέτυχε μέσα από συγκεκριμένους “δρόμους”.

1)      Οι συγκυρίες στη ζωή του βοήθησαν στο να επιτύχει το κάτι σημαντικό. Αυτό δεν είναι μεμπτό, αλλά δεν είναι και κάτι αξιοθαύμαστο. Για παράδειγμα, ο ίδιος ο άνθρωπος είναι κάτι αξιοθαύμαστο, χωρίς η ύπαρξή του να καταλογίζεται σαν επιτυχία κάποιου. Το ότι βρέθηκε πετρέλαιο στο κτήμα μου και από εκεί και μετά μεγαλούργησα, δεν είναι κάτι που έκανα μόνος μου. Μπορεί να μου αξίζουν συγχαρητήρια γιατί διαχειρίστηκα σοφά την εύνοια της τύχης, δεν στηρίχθηκα όμως στις δικές μου δυνάμεις, αλλά στη βοήθεια της τύχης.

2)      Ο άνθρωπος αυτός – εν προκειμένω ο αυτοδημιούργητος – είχε την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί  καταστάσεις για δικό του όφελος. Για παράδειγμα, μπορεί να βρέθηκε στο κέντρο μιας μεγάλης διαπραγμάτευσης και να καταχράστηκε δημόσιο χρήμα. Μπορεί, έχοντας την εξουσία μιας θέσης (π.χ. πανεπιστημιακή έδρα), να εκμεταλλεύτηκε εργασία και έρευνα φοιτητών του για δικές του δημοσιεύσεις. Νομίζω ότι τα παραδείγματα αφθονούν και δεν περιορίζονται βέβαια στην οικονομική επιτυχία ή την πνευματική επιτυχία.
Δεν καταλαβαίνω, λοιπόν, γιατί αυτόν τον αυτοδημιούργητο θα πρέπει να τον θαυμάζουμε και να τον προβάλλουμε σαν πρότυπο. Το ότι εμείς δεν γνωρίζουμε το πώς έφτασε στο αποτέλεσμα δεν δικαιολογεί το θαυμασμό μας.

3)      Μένει η περίπτωση του ανθρώπου που πέτυχε κάτι με την προσπάθεια, με σκληρή δουλειά, με τις ικανότητές του, χωρίς σκοτεινές διαδρομές. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να θαυμάσουμε αυτόν τον άνθρωπο, αλλά όχι σαν αυτοδημιούργητο. Διότι, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, γύρω από αυτόν υπάρχουν άνθρωποι που τον υποστηρίζουν με τον άλφα ή βήτα τρόπο.

Πρόσφατα μια οικογενειακή φίλη εξέφρασε το παράπονο ότι ο άνδρας της δεν την βοηθούσε καθόλου στο σπίτι. Της απάντησα ότι το διδακτορικό του άνδρα της δεν επιτρέπει τέτοιου είδους παρεκκλίσεις.

Το μοντέλο, ο άνδρας δουλεύει σκληρά και υποστηρίζει την οικογένεια, ενώ η γυναίκα χάνεται στη μοναξιά του νοικοκυριού, της ανατροφής των παιδιών και την εκπλήρωση κοινωνικών υποχρεώσεων, είναι αποδεκτό στη σημερινή κοινωνία, αλλά όχι και αξιοζήλευτο πρότυπο.

Όπως καταλαβαίνετε, όλοι οι μεγάλοι άνδρες της ιστορίας δεν ήταν μόνοι τους. Πάντα δούλευαν σε συνεργασία με άλλους.

Είναι αξιοθαύμαστοι, οι άνθρωποι της τρίτης περίπτωσης, αλλά δεν ανταποκρίνονται στον ορισμό του αυτοδημιούργητου. Χρειάζεται προσοχή, λοιπόν, όταν ακούμε με θαυμασμό: «Αυτός είναι αυτοδημιούργητος». Αυτό μπορεί να έχει θετικό πρόσημο, μπορεί όμως να έχει και αρνητικό πρόσημο και μάλιστα τεράστιο (αν τα πρόσημα είχαν μέγεθος).