Η ερμηνεία των γεγονότων

Ένα ποτήρι είναι γεμάτο μέχρι τη μέση. Είναι το ποτήρι μισογεμάτο ή μισοάδειο; Η απάντηση «μισογεμάτο» δηλώνει αισιοδοξία, ενώ το «μισοάδειο» δηλώνει απαισιοδοξία. Το γεγονός είναι, ότι το ποτήρι είναι γεμάτο μέχρι τη μέση. Η ερμηνεία του γεγονότος δηλώνει αισιοδοξία ή απαισιοδοξία. Δεν είναι τα γεγονότα αυτά καθαυτά που μας κάνουν χαρούμενους ή λυπημένους, αλλά η ερμηνεία που δίνουμε σ’ αυτά.

Μα, θα αναλογισθεί κάποιος, τι ερμηνεία θα δώσω όταν χάνω τη δουλειά μου, ή όταν μου κλέβουν το αυτοκίνητο, ή όταν με βρίσκει μια αρρώστια; Είναι αλήθεια ότι κάποια γεγονότα επηρεάζουν ριζικά τη ζωή μας και συνεπώς ερμηνεύονται ως δυσάρεστα. Δεν είναι δυσάρεστα. Ερμηνεύονται σαν δυσάρεστα. Η φύση, της οποίας μέρος είμαστε και ‘μείς, δεν γνωρίζει το δυσάρεστο και το ευχάριστο, τη δυστυχία και την ευτυχία.

Θα έχετε παρατηρήσει, ότι πολλές φορές, στο ίδιο γεγονός, οι άνθρωποι αντιδρούν διαφορετικά. Κάποιοι στενοχωριούνται και κάποιοι άλλοι το προσπερνούν. Τέτοιες συμπεριφορές, συνηθίζουμε να τις αποδίδουμε στο χαρακτήρα και την ψυχοσύνθεση του ατόμου. Το ίδιο γεγονός ερμηνεύεται διαφορετικά από διαφορετικούς χαρακτήρες. Ποια στοιχεία της προσωπικότητας, άραγε, καθορίζουν το πως θα ερμηνεύει κάποιος τα γεγονότα;

Δεν γνωρίζω αν υπάρχει κάποιος γονιδιακός παράγοντας που επηρεάζει. Σίγουρα πάντως, αν υπάρχει, δεν είναι από μόνος του απόλυτα καθοριστικός. Η ανατροφή του ατόμου και το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε, σίγουρα συμμετέχουν στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Αυτούς τους δύο παράγοντες δεν μπορούμε να τους αλλάξουμε, γιατί ανήκουν στο παρελθόν, και «γάλα που χύθηκε δεν ξανά μαζεύεται».

Υπάρχει όμως και ένας τρίτος παράγοντας, τον οποίο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ώστε οι επιρροή των δύο προηγούμενων να  αμβλυνθεί. Ο παράγοντας αυτός είναι η παιδεία του ατόμου. Η παιδεία και όχι η εκπαίδευση. Η παιδεία του ατόμου δεν ανήκει στο παρελθόν. Η παιδεία είναι μια διαδικασία που συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι η παιδεία τελειώνει με το τέλος της σχολικής ζωής, ή με την απόκτηση ενός πτυχίου. Κατά τη γνώμη μου αυτή είναι απλά η αρχή. Η συνέχεια απαιτεί πρωτοβουλία από το ίδιο το άτομο. Απαιτεί χρόνο και διάθεση. Απαιτεί, όσο είναι δυνατόν, αποδέσμευση από το καταναλωτικό μοντέλο ζωής. Απαιτεί φιλοσοφικό στοχασμό.