Αρχικά περιγράφεται το αγχώδες κλίμα της εποχής μας και η περιγραφή τεκμηριώνεται με στατιστικά δεδομένα καταλήγοντας «..κάθε ιστορική περίοδος βίωσε τις δικές της διαφορετικές, μα εξίσου ανησυχητικές και σοβαρές απειλές. Βιολογικά οι μηχανισμοί με τους οποίους είμαστε εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίζουμε παρόμοιες απειλές και να βιώνουμε το άγχος, δεν διαφέρουν από εκείνες των προγόνων μας. Όμως, η συχνότητα και η ταχύτητα με την οποία μας βομβαρδίζουν ειδήσεις για τους κινδύνους, τις απειλές και τις πραγματικές καταστροφές, συνιστούν μια άνευ προηγουμένου πρόκληση για τον ανθρώπινο νου.»
Στη συνέχεια επισημαίνεται η διαφορά άγχους και φόβου. «Ο φόβος έχει ένα συγκεκριμένο στόχο… Το άγχος οφείλεται σε φόβο για κάτι ακαθόριστο, κάτι που δεν μπορούμε πάντα να εξηγήσουμε ή ακόμη να εντοπίσουμε στο χώρο και στον χρόνο…»
Η ανάδειξη του μηχανισμού με τον οποίο μια αφορμή, ένα ερέθισμα, εκδηλώνεται σαν φοβική απόκριση είναι το κλειδί για τον τρόπο υπέρβασης αγχωτικών καταστάσεων. Ένα ερέθισμα « …φτάνει πρώτα στον θάλαμο, το τμήμα του εγκεφάλου που λειτουργεί ως κέντρο ενσωμάτωσης μεταξύ του εξωτερικού κόσμου και της αντίληψης μας γι’ αυτόν. Από τον θάλαμο, διαβιβάζεται στον οπτικό-ακουστικό φλοιό, όπου υφίσταται επεξεργασία. Όμως, το σήμα μπορεί να ακολουθήσει μια συντομότερη οδό που οδηγεί απευθείας στα συναισθηματικά κέντρα. Πράγματι, ο θάλαμος συνδέεται άμεσα με την αμυγδαλή….Εκεί στην αμυγδαλή, αποθηκεύεται η συναισθηματική μνήμη…του ερεθίσματος. Από την αμυγδαλή, ένα σήμα κινδύνου διαβιβάζεται στο εγκεφαλικό στέλεχος, το οποίο ενεργοποιεί την αγχώδη αντίδρασή μας.»
Σχετικά με την αντιμετώπιση του άγχους παρουσιάζει την εναλλακτική διαδρομή που μπορούν να ακολουθήσουν τα ερεθίσματα που προκαλούν άγχος. Αντί το σήμα κινδύνου από την αμυγδαλή να κατευθυνθεί στο εγκεφαλικό στέλεχος και να έχουμε σαν αποτέλεσμα παθητικές φοβικές αντιδράσεις, μπορεί να διαβιβασθεί στα κινητικά κυκλώματα και να διευκολύνει την δράση ενεργοποίηση καινοτόμων δράσεων. Το θέμα είναι, ότι αυτή η πορεία δεν είναι αυτονόητη, αλλά πρέπει να μαθευτεί. Έτσι λοιπόν μπορούμε να αποφεύγουμε το άγχος « διώχνοντας αποφασιστικά τις αρνητικές σκέψεις, συμμετέχοντας σε ευχάριστες δραστηριότητες και υιοθετώντας εποικοδομητικές συμπεριφορές.»
Σε όλο τον παραπάνω μηχανισμό αντιπαραθέτει ότι «…η βιούμενη εμπειρία του άγχους, αυτή που εισδύει βαθιά στην ύπαρξη μας ως ανθρωπίνων όντων, παραμένει ανεξερεύνητη……Η επιστήμη παρέχει μια εξωτερική εικόνα ενός κορμού των συναισθημάτων, …. ενώ η άμεση εμπειρία των συναισθημάτων …δεν μπορεί να υποβληθεί ολοκληρωτικά στον εξονυχιστικό έλεγχο της επιστήμης.»
Η αναφορά στον Χάιντεγκερ και στο έργο του Είναι και χρόνος δίνει στον συγγραφέα την αφορμή να επισημάνει ότι « το άγχος είναι ταυτοχρόνως η αφετηρία της πορείας προς την πραγμάτωση του πραγματικού εαυτού μας, και η επίγνωση ότι είμαστε μόνοι σε ένα ωκεανό διαφορετικών δυνατοτήτων στη ζωή.» Είναι μια διαφορετική θεώρηση για τις ρίζες του άγχους. Διαφαίνεται ένα θετικό πρόσημο στο άγχος. Από την εξαιρετική παρουσίαση σταχυολογώ μόνο το παρακάτω που, κατά τη γνώμη μου, εκφράζει το πνεύμα των σελίδων που αναφέρονται στον τρόπο που η καθημερινότητα μας δημιουργεί άγχος, στο πώς μπορούμε να αντιδράσουμε και στο ρόλο που παίζουν τα αγχολυτικά φάρμακα.
«Αυτή η συνεχής ένταση μεταξύ ζωτικών προτύπων από τη μια πλευρά, και κοινωνικών προτύπων από την άλλη, βρίσκεται πίσω από την εμφάνιση των νέων ψυχιατρικών καταστάσεων, πίσω από τον χαρακτηρισμό των φυσιολογικών πτυχών της φυσιολογία μας ως θλιβερών διαταραχών.
Οι σύγχρονες κοινωνίες, ιδίως στον δυτικό κόσμο, με την λατρεία αξιών όπως η αυταρέσκεια, η πρωτοβουλία, τα επιτεύγματα, η επιμονή και η αποτελεσματικότητα, έχουν γίνει λιγότερο ανεκτικές απέναντι στις αγχώδεις καταστάσεις, τόσο τις διασπαστικές όσο και τις ήπιες, και έχουν μετασχηματίσει τις προσδοκίες μας από κάθε άτομο. Δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε υπομονή για το άγχος. Αυτές οι αξίες λειτουργούν ως μια νόρμα με βάση την οποία οι διαφορές και οι αποκλίσεις, όπως η έλλειψη ενεργητικότητας, η κακή διάθεση ή η παραίτηση, και τα άτομα που τις εκδηλώνουν, κρίνονται ως παθολογικά.» (Η έμφαση δική μου)
Τέλος αναδεικνύεται ο ρόλος της πλαστικότητας του εγκεφάλου στην αντιμετώπιση του άγχους. « Ο εγκέφαλος και οι νευρώνες του χαρακτηρίζονται από απίστευτη πλαστικότητα και κάθε εμπρόθετη πράξη με σκοπό την αλλαγή, όσο μικρή κι αν είναι, συνεισφέρει στην εδραίωση νέων συμπεριφορικών προτύπων – καθώς και νέων νευρωνικών κυκλωμάτων που βρίσκονται πίσω από αυτά – ώστε να παρακάμπτονται οι αγχώδεις αντιδράσεις μας.» και στη συνέχεια
«Σήμερα είναι πια ξεκάθαρο ότι οι κάθε είδους “δια του λόγου θεραπείες” δεν είναι απλώς “διανουομενίστικες” συνομιλίες, αλλά μια βιολογική θεραπεία που επηρεάζει άμεσα τον εγκέφαλό μας. Αρκετές νευροαπεικονιστικές μελέτες στις οποίες έγιναν τομογραφίες εγκεφάλου πρίν και μετά την θεραπεία, έδειξαν πως ο εγκέφαλος όντως αναδιατάσσεται κατά τη διάρκεια αυτών των θεραπειών.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ένα σχόλιο πλουτίζει τη γλώσσα μας και ενεργοποιεί το μυαλό μας.