Η νοσταλγία του παρελθόντος

Όταν νοσταλγούμε, επιλέγουμε να θυμόμαστε το καλύτερο, το ομορφότερο, το πιο ευχάριστο. Νοσταλγούμε τις καλύτερες περιόδους της ζωής μας. Ίσως να τις εξωραΐζουμε και λίγο, κρατώντας ζωντανά τα λαμπερά κομμάτια. Εξιδανικεύουμε και αυτό σημαίνει μια, κατά κάποιον τρόπο, υποβάθμιση και άρνηση των άλλων περιόδων. Όταν μας το επισημαίνουν, αρνούμαστε αυτή την αλήθεια, αλλά την επόμενη στιγμή, νοσταλγικά λέμε: «θυμάσαι τότε που ….».

Αυτή η αλήθεια δεν χαρακτηρίζει μόνο το άτομο, αλλά και τη συλλογική μνήμη. Κάθε γενιά, όπως και κάθε άτομο, ιδιοποιείται το δικό της κομμάτι της ιστορίας, το δικό της κομμάτι χρόνου. Μα η ζωή δεν περιορίζεται από τον χρόνο. Η ζωή συνεχίζεται αγνοώντας το χρόνο. Οι επόμενες γενιές απαιτούν τα δικά τους κομμάτια, χρωματισμένα με τα δικά τους χρώματα.  Με αυτόν το τρόπο, κάθε γενιά οροθετείται σε σχέση με την προηγούμενη, έστω και αν οι διαχωριστικές γραμμές είναι χαλαρές.

Οι μεγαλύτερες ηλικίες δυσκολεύονται να καταλάβουν τους νεότερους, πολύ περισσότερο δε, να αποδεχθούν το καινούργιο. Αλλά και στους νεότερους εμφανίζονται τέτοιες συμπεριφορές. Πρόσφατα, σε κάποιο καφέ, αρνήθηκαν την είσοδο σε ηλικιωμένο ζευγάρι. Σε διάφορα στέκια υπάρχει ο πορτιέρης που θα εγκρίνει την είσοδο. Στα στέκια των ηλικιωμένων δεν χρειάζεται πορτιέρης. Η παρακμή απωθεί από μόνη της. Βέβαια, οι κοινωνίες χρειάζονται την συνύπαρξη του παλαιού με το καινούργιο. Μόνο έτσι μπορούν να υπάρξουν.

Η νοσταλγία σε προσωπικό επίπεδο περιχαρακώνει το άτομο και το μονώνει σε σχέση με τον τρέχοντα χρόνο. Όταν νοσταλγώ την παιδική μου ηλικία, με το παιχνίδι στις αλάνες και τα αυτοσχέδια παιχνίδια, δυσκολεύομαι να προσεγγίσω τον σημερινό νεολαίο με τον τόσο διαφορετικό τρόπο ζωής.  Όταν νοσταλγώ την εποχή που «τα πράγματα γίνονταν αλλιώς», αυτή η νοσταλγία λειτουργεί ανασταλτικά στο να συγχρονιστώ με την νέα εποχή.

Η επίγνωση αυτής της αλήθειας  μπορεί να απελευθερώσει το άτομο από το παρελθόν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το παρελθόν παύει να λειτουργεί. Όταν η νοσταλγία δεν εξωραΐζει το παρελθόν αντιλαμβανόμαστε τη ομαλή συνέχεια του χρόνου. Όταν, νοσταλγώντας το παρελθόν, αντιλαμβάνομαι και την αλλαγή μέσα στο χρόνο, μπορώ πιο εύκολα να κατανοήσω τη νεότητα και το καινούργιο που εμφανίζεται.

Η νοσταλγία σε επίπεδο γενιάς, ας γίνει αφετηρία και υλικό για τις επόμενες γενιές, ώστε να δημιουργήσουν τη δική τους ιστορία. Δεν έζησα την εποχή που γέννησε το ρεμπέτικο. Όμως, οι νοσταλγοί του ρεμπέτικου μου χάρισαν μια μουσική που δεν θα ήθελα να έχω στερηθεί. Δεν θέλω να επιβάλλω τον τρόπο της δικιά μου γενιάς, αλλά είμαι υποχρεωμένος να προβάλλω την γενιά μου. Εξάλλου, τα απολιθώματα μας λένε πολλά για το παρελθόν.