Ο Χορός, ο Χορευτής και η Μουσική

Ήπειρος, Μακεδονία, Θράκη, Πόντος, Νησιά του Αιγαίου, Κρήτη …..μουσικές και χοροί που αναβλύζουν Θάλασσα, Βράχο, Πόλεμο, Λεβεντιά, Αρχοντιά και πάνω απ’ όλα
Ελευθερία. Σκοποί που έρχονται από τα βάθη του χρόνου. Σκοποί που, για όποιον έχει μάθει να ακούει, ξεσηκώνουν τα εγκεφαλικά κύτταρα και κείνα με τη σειρά τους δονούν τα σώματα σε Πεντοζάλη, Τικ, Πωγωνίσιο, Τσάμικο, Ικαριώτικο κ.λ.π

Όταν μιλάμε για χορό συνήθως καταλαβαίνουμε κάποια κίνηση ποδιών και χεριών. Γιατί, όμως, όταν ακούω τις ίδιες μουσικές, πιάνω τον εαυτό μου να βρίσκεται καθισμένος σ’ ένα γραφείο και να “χορεύει” με τα δάκτυλα πάνω στην επιφάνεια του γραφείου; Εκείνος ο Πόντιος, ο Κρητικός, ο Ηπειρώτης, που κυριολεκτικά δονείται, χορεύει άραγε μόνο με τα πόδια και τα χέρια; Ο χορός είναι ενέργεια που αφομοιώνεται  από τον εγκέφαλο και διοχετεύεται στο σώμα. Είναι εκτόνωση και γι’ αυτό λειτουργεί θεραπευτικά. Έχει σημασία η ακρίβεια στη κίνηση, ο συντονισμός με τη μουσική, η στάση όλου του σώματος.

Ο χορευτής δεν ακολουθεί μια δομή και αυτό είναι όλο. Μπορεί να ξέρεις τα βήματα και τις φιγούρες στο τσάμικο και μ’ αυτά να ξεγελάσεις πολλούς και να θαυμάσουν. Δεν θα ξεγελάσεις όμως αυτόν που έχει βιώσει το χορό. Αυτός, πίσω από την όμορφη και συντονισμένη κίνηση, θα διακρίνει αν υπάρχει το βίωμα.

Τα βήματα στους ηπειρώτικους χορούς είναι απλά. Η κίνηση όμως σε κείνο το αργό λίκνισμα δεν αναπαράγεται παρά μόνο αν βιώσεις την Ήπειρο. Αν ακούσεις πόντιο να μιλά για τους χορούς των ποντίων, ανεξάρτητα αν ο ίδιος χορεύει ή όχι, θα καταλάβεις ότι κάτι σου λείπει, έστω και αν χορεύεις καλά τους ποντιακούς χορούς.

Οι λόγοι για τους οποίους κάποιος προσπαθεί να μάθει να χορεύει μπορεί να είναι πολλοί. Κάποιος μπορεί να θέλει να μάθει χορό για κοινωνικούς λόγους. Είναι όμορφο να γλεντάς χορεύοντας και όχι καθισμένος σε ένα τραπέζι περιορισμένος στο φαγητό και το ποτό. Κάποιος άλλος μαθαίνει να χορεύει βλέποντας το χορό σαν μια ελαφρά σωματική άσκηση. Κάποιος άλλος βρίσκει την ευκαιρία να φύγει από το καναπέ του σπιτιού του και να βρεθεί με άλλους ανθρώπους.

Ο χορός χρειάζεται το ρυθμό, τη μουσική. Στα πρώτα του βήματα ο άνθρωπος χόρευε στους ρυθμούς της φύσης. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος ρέπει προς την ευκολία. Ρυθμοί απλοί του είναι πιο ευχάριστοι, γι’ αυτό και ο συρτός και ο καλαματιανός είναι οι πιο διαδεδομένοι χοροί. Όταν ο ρυθμός γίνει πιο σύνθετος τα πράγματα δυσκολεύουν, γιατί χρειάζεται εγκεφαλική προσπάθεια. Αναλογιστείτε τα μη ισόχρονα μοτίβα, τις μουσικές που, στη μέση του κομματιού, αλλάζουν από συρτό σε τσάμικο ή από συρτό σε πωγωνίσιο κ.λ.π.

Η μουσική καλεί σε χορό. Μπορούμε να χορέψουμε χωρίς μουσική, χωρίς ρυθμό; Κατά τη γνώμη μου ο χορός είναι άρρηκτα δεμένος με το ρυθμό. Ο ρυθμός μπορεί να προέρχεται από τραγούδι, μουσική ή από τη φύση ή ακόμα και από μια εσωτερική μας δόνηση. Η μουσική έχει μέσα της το μέτρο και γι’ αυτό νομίζω ότι ο προχωρημένος χορευτής δεν χρειάζεται να μετρά. Το μέτρημά του βρίσκεται στη μουσική. Τα πολλαπλά ακούσματα ενός κομματιού μας εξοικειώνουν με το μέτρο της μουσικής και δεν χρειάζεται πλέον να μετράμε. Οι δάσκαλοι μουσικής χρησιμοποιούν το μέτρημα για να βρεθεί ο ρυθμός. Είναι αναγκαίο κακό. Όσο όμως πιο γρήγορα περάσει ο μαθητής από το μέτρημα στο μέτρο της μουσικής τόσο πιο πολύ προσεγγίζει  τη σωστή κίνηση. Οι δάσκαλοι συμβουλεύουν: ακούστε μουσική, ακούστε μουσική, ακούστε μουσική.