ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ ΠΑΜΕ; από Θανάση Μαραμαθά

Αυτό που προσπαθούν η ελίτ και οι εκπρόσωποί της παγκόσμια, είναι να προωθήσουν τη διάσπαση της κοινωνίας στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Πιστεύουν ότι οι άνθρωποι δεν εκφράζουν αλληλεγγύη παρά μόνο στα μέλη της οικογένειάς τους. Η Θάτσερ είχε δηλώσει ότι: «δεν υπάρχει κοινωνία παρά μόνο οικογένεια». Παίρνοντας αυτό ως δεδομένο προσπαθούν να σπάσουν το «κοινό συμφέρον» διότι σύμφωνα με την αντίληψή τους μόνον αυτό, το συμφέρον δηλαδή, μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους σε έναν κοινό σκοπό. Τι κάνουν λοιπόν;

Ελευθερία. Ναι, αλλά από τι ελευθερώνομαι;

Δεν υπάρχει καλύτερη απάντηση στο παραπάνω ερώτημα από την απάντηση του Καζαντζάκη:

 «Ξέρω τώρα∙ δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, λυτρώθηκα από το νου κι από την καρδιά, ανέβηκα πιο πάνω, είμαι λεύτερος. Αυτό θέλω. Δε θέλω τίποτα άλλο. Ζητούσα ελευτερία.»

Στον τάφο του Καζαντζάκη αναγράφεται το παραπάνω απόφθεγμα, αλλά ως εξής:  «δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι ελεύτερος». Το «λυτρώθηκα από το νου κι από τη καρδιά» δεν αναγράφεται. Μήπως όμως εκεί ακριβώς βρίσκεται η απάντηση στο ερώτημα του τίτλου;

Ελευθερία από το νου, από τη σκέψη, αλλά και από το συναίσθημα. Πώς, όμως, ελευθερώνεται κάποιος από τη σκέψη;

Η σκέψη εκδηλώνεται με απόψεις, πεποιθήσεις, ιδεολογίες, αρχές κλπ. Όλα αυτά επενδύονται με συναισθήματα και με συνδετική κόλλα το χρόνο τελικά συναρμολογούν τον “Εαυτό”. Από κει και πέρα είμαστε δέσμιοι του Εαυτού μας. Δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε πράγματα που βρίσκονται πέρα από την εμβέλεια του Εαυτού μας.

Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι να αποκτήσουμε πλήρη  επίγνωση ότι είμαστε δέσμιοι του Εαυτού μας. Ο καθένας βέβαια σε διαφορετικό βαθμό από τον άλλο. Ανάλογα με το πόσο έχουμε ξεπεράσει έννοιες, ιδεολογίες και πιστεύω. Ανάλογα με το πόσο είμαστε έτοιμοι να αναιρέσουμε. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η επίγνωση είναι κάτι διαφορετικό από την απλή κατανόηση. Η κατανόηση είναι το πρώτο βήμα για την επίγνωση. Η επίγνωση ότι ζούμε στο περιορισμένο χώρο της σκέψης, που υλοποιείται όπως παραπάνω, μας δίνει την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε όλα τα πιστεύω μας, τις ιδέες μας, τις πεποιθήσεις μας. Όχι να καταργήσουμε ή να αρνηθούμε όλα τα παραπάνω. Στον επαναπροσδιορισμό μας η σκέψη θα λειτουργήσει σαν συμπαντική σκέψη. Μεταβαίνουμε σε άλλη κλίμακα. Μπορούμε πλέον να δούμε πέρα από τα όρια που βάζει ο Εαυτός μας σαν σκέψη και συναίσθημα μαζί. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η σκέψη μεταλλάσσεται σε νοημοσύνη.

Το δεύτερο βήμα, που ακολουθεί αβίαστα το πρώτο είναι η αποστασιοποίηση από όλα αυτά που απαρτίζουν τον Εαυτό. Αποστασιοποίηση δεν σημαίνει άρνηση και απαξίωση του Εαυτού μας. Απλά θα πρέπει να ανεβούμε λίγο πιο ψηλά και τότε όλα φαίνονται διαφορετικά. Αυτό το «ανέβηκα πιο πάνω» στο απόφθεγμα του Καζαντζάκη είναι ακριβώς η αποστασιοποίηση από τον Εαυτό μας.

Μετά την επίγνωση, ότι η σκέψη μας βάζει όρια, μπορούμε να δούμε πέρα από αυτά τα όρια. Χωρίς την επίγνωση τα όρια δεν είναι ορατά αλλά υπάρχουν. Και τι βλέπουμε κοιτάζοντας πέρα απ’ αυτά τα όρια;

Μπορούμε να δούμε το Σύμπαν. Ένα Σύμπαν που δεν είναι αυστηρά προσδιορισμένο. Ένα Σύμπαν μη προσπελάσιμο με τις αισθήσεις μας. Ένα Σύμπαν για το οποίο η επιστήμη μας ψάχνει να βρει αν συστέλλεται η διαστέλλεται.  Ένα Σύμπαν που δεν ενδιαφέρεται για «τα ανθρώπινα».  Αν η λέξη Σύμπαν δεν ικανοποιεί χρησιμοποιήστε: «το Ολον», «το Ον», «το Ένα»,  «την υπέρτατη πραγματικότητα». Το κοίταγμα αυτό είναι η ελευθερία. Ο φόβος παραμερίζεται. Η ελπίδα δεν έχει καμιά θέση στη νοημοσύνη. Το τίποτα που υπάρχει πέρα από τα όρια της σκέψης είναι ένα λυτρωτικό τίποτα. Δεν είναι το τίποτα της απαισιοδοξίας. Δεν είναι ο μηδενισμός με την αρνητική του έννοια. Η θέαση πέρα από τις παραδόσεις, την εκπαίδευση, τις αρχές, την ηθική, την κοινωνία, τη θρησκεία αποκαλύπτει ότι η αντίθεση ανάμεσα σ’ αυτό που ζούμε και σ’ αυτό που θα θέλαμε να ζούμε είναι άνευ σημασίας.

Ο Καζαντζάκης λέει όμως και το «λυτρώθηκα… και από τη καρδιά». Είναι εξίσου σημαντικό να λυτρωθεί κανείς και από το συναίσθημα για να γνωρίσει την ελευθερία. Το πώς ελευθερώνεται κανείς από το συναίσθημα είναι θέμα για ένα άλλο άρθρο.

Τέλος θα πρέπει να επισημάνουμε, ότι η αποδέσμευση από τη σκέψη με την επίγνωση, δεν είναι τόσο απλή. Ιδιαίτερα αν λάβουμε υπ’ όψιν μας, ότι η σκέψη έχει υλική υπόσταση τον εγκέφαλο, ο οποίος ανήκει σ’ ένα σώμα με συγκεκριμένες ανάγκες. Αν οι ανάγκες αυτές δεν ικανοποιούνται, πρωταρχικό καθήκον της σκέψης είναι να λύση το πρόβλημα. Η επίγνωση ότι η σκέψη κινείται και προσπαθεί να λύση το πρόβλημα μέσα στα όρια της μπορεί, και σ’ αυτή τη περίπτωση,  να μετατρέψει τη σκέψη σε νοημοσύνη και το πρόβλημα να λυθεί αποτελεσματικότερα.

Εκτίθεμαι

Ο Καραδήμος αποφάσισε να εκτεθεί με ένα Blog. Σ’ αυτό γράφει για μεράκια και καημούς, και προσπαθεί να εκφράσει όσα δεν εκφράζονται σε σύντομες και απλές κουβέντες. Εκφραζόμενος με γραπτά, φωτογραφίες, άρθρα, προτιμήσεις και διάφορα άλλα ανακαλύπτει και ο ίδιος τις αντιφάσεις του και τις αποκλίσεις του. Εκφραζόμενος σ’ αυτό το Blog ανοίγεται και εκτίθεται. Έτσι απελευθερώνεται από τον ίδιο του τον εαυτό. Βλέπει πόσο περιορισμένος και αντιφατικός είναι και πάει πιο πέρα.

Περιηγηθείτε στο Blog και ίσως βρείτε κάτι που σας ενδιαφέρει. Δεν πρόκειται για ένα Blog που αποκομίζεις ευχαρίστηση. Αυτό γίνεται αλλού. Είναι ένα Blog με μεταφυσικές ανησυχίες, προβληματισμούς και διάφορα άλλα που σκοτίζουν το κεφάλι. Δεν έχει πλάκα.

Αν κάποιος άλλος έχει κάτι παρόμοιο θα ήθελα να το γνωστοποιήσει. Ας κάνουμε ένα βήμα για μια βαθύτερη γνωριμία και επικοινωνία.

Είναι πολύ σοφό να μην εκτίθεσαι. Πάντα κερδίζεις. Δεν ξέρεις όμως ποτέ τι χάνεις. Ούτε καν μπορείς να το φανταστείς.

Για όσους αντέχουν και ενδιαφέρονται να παρακολουθούν δημοσιεύσεις στο Blog ας αφήσουν ένα email, ίσως και ένα μήνυμα, δεξιά στη φόρμα επικοινωνίας.

Ο ρόλος του κοτσομπολιού

(απ’ το βιβλίο «ΑΝΘΡΩΠΟΣ» του Michael S. Gazzaniga Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας) 

Το κουτσομπολιό έχει κακή φήμη, οι ερευνητές όμως που το  μελετούν δεν βρήκαν μόνο ότι  έχει παγκόσμια διάδοση, αλλά ότι είναι και επωφελές – είναι ο τρόπος που μαθαίνουμε να ζούμε στην κοινωνία. Ο Dunbar πιστεύει ότι το κουτσομπολιό αποτελεί το ανθρώπινο ισοδύναμο της κοινωνικής περιποίησης σε άλλα πρωτεύοντα. Η σωματική περιποίηση καταλαμβάνει μεγάλο μέρος από το χρόνο ενός πρωτεύοντος.

Προς τα πού πάμε;

Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να ορίσουμε ο επίπεδο αναφοράς. Που πατάμε για να διερευνήσουμε το παραπάνω ερώτημα. Ο γράφων ξεκινάει πάντα από μια Συμπαντική Θεώρηση του Κόσμου.

Επειδή όμως με εργαλεία το μυαλό και τη γλώσσα δεν μπορούμε να συζητήσουμε απ’ αυτό το επίπεδο, γιατί τα εργαλεία μας είναι ατελή και περιορισμένης εμβέλειας, ας ξεκινήσουμε από ένα άλλο επίπεδο όπου τα εργαλεία μας πραγματικά είναι κατάλληλα. Ας ξεκινήσουμε από το επίπεδο που περιλαμβάνει τον κόσμο που μας περιβάλλει, την επιστήμη, τις κοινωνίες μας και ακόμα τους ανθρώπινους εαυτούς μας.

Είσαι ένα Αθάνατο Τίποτα

Γεννήθηκες χωρίς να το επιλέξεις. Γεννήθηκες, όπως κάθε άλλος άνθρωπος, απ’ το ζευγάρωμα δυο γονέων. Μεγάλωσες όπως και εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι, είτε μεγάλωσες στα πλούτη και την ασφάλεια, είτε μεγάλωσες φτωχός και με τους γονείς απόντες. Είτε πήγες σχολείο είτε όχι δεν έχει σημασία. Εκατομμύρια άλλοι κάνανε το ίδιο, έστω και αν Εσύ πιστεύεις ότι είσαι μοναδικός. Έμαθες να σκέφτεσαι μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια, γιατί, αν ήταν διαφορετικά, θα βρισκόσουν αλλού ( σε κάποιο τρελάδικο ή αναχωρητής στο πουθενά). Ακόμα και αν σε όλη σου τη ζωή προσπάθησες να διαφοροποιηθείς, πάντα είσαι προβλέψιμος και ενταγμένος σε μια συγκεκριμένη θεώρηση της ζωής.

Πρόκριση και εφαρμογή μιας άποψης

Όταν μια ομάδα ανθρώπων πρόκειται να αποφασίσει περί του πρακτέου πάνω σε ένα θέμα, διατυπώνονται απόψεις. Αυτές διατυπώνονται από τα μέλη της ομάδας ή μπορεί να προέρχονται και από πηγή εκτός της ομάδας. Ο προβληματισμός είναι ο εξής:

Όταν διατυπώνεται μια άποψη από κάποιο μέλος της ομάδας, το οποίο όμως έχει αποδειχθεί ότι ενεργεί εντελώς διαφορετικά από αυτό που προτείνει, η άποψη χάνει την ορθότητα που πιθανόν να έχει;