ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ ΠΑΜΕ; από Θανάση Μαραμαθά

Αυτό που προσπαθούν η ελίτ και οι εκπρόσωποί της παγκόσμια, είναι να προωθήσουν τη διάσπαση της κοινωνίας στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Πιστεύουν ότι οι άνθρωποι δεν εκφράζουν αλληλεγγύη παρά μόνο στα μέλη της οικογένειάς τους. Η Θάτσερ είχε δηλώσει ότι: «δεν υπάρχει κοινωνία παρά μόνο οικογένεια». Παίρνοντας αυτό ως δεδομένο προσπαθούν να σπάσουν το «κοινό συμφέρον» διότι σύμφωνα με την αντίληψή τους μόνον αυτό, το συμφέρον δηλαδή, μπορεί να ενώσει τους ανθρώπους σε έναν κοινό σκοπό. Τι κάνουν λοιπόν; Προωθούν το δόγμα: Κάθε άνθρωπος και ιδιαίτερο συμφέρον. Όχι συλλογικές συμβάσεις εργασίας αλλά ατομικές, που σημαίνει αυτομάτως ότι ο συνδικαλισμός δεν έχει πλέον νόημα. Αντικατάσταση της τοπικής αυτοδιοίκησης με μιά γραφειοκρατικού τύπου δήθεν αυτοδιοίκηση μεγάλων περιοχών (βλ. Καποδίστριας και εν συνεχεία Καλλικράτης) με σκοπό το σπάσιμο της ενότητας σε τοπικό επίπεδο μέσω της απόκτησης συνείδησης από όλους «κατοίκου μεγαλούπολης» δηλαδή κατοίκου που δεν ξέρει και δεν ενδιαφέρεται για τον διπλανό του, για να μην πώ ότι τον βλέπει με καχυποψία. Με τον τρόπο αυτό σπάει οποιαδήποτε ένωση ανθρώπων γύρω από τοπικά προβλήματα. Τέλος προωθεί πολύ προσεκτικά την υποβάθμιση με σκοπό την εξάλειψη, της λεγόμενης εθνικής συνείδησης, μέσω της σε μικρές δόσεις, αλλά με συνέχεια, υποβάθμισης της εθνικής κυριαρχίας καθώς και μέσω της ελεγχόμενης ενημέρωσης και προπαγάνδας η οποία προωθεί την διεθνιστική ιδέα του «πολίτη του κόσμου». Σημειωτέον ότι, η ιδέα αυτή κατά το παρελθόν σε περιόδους έξαρσης του εθνικισμού, σε διαφορετικό δηλαδή πλαίσιο, εθεωρείτο και ήταν προοδευτική. Σήμερα σε εντελώς άλλο πλαίσιο χρησιμοποιείται από την ελίτ προκειμένου να σπάσει την ένωση των ανθρώπων με βάση την εθνική αλληλεγγύη. Εδώ βέβαια συναντά και τις περισσότερες αντιδράσεις, ενώ από την άλλη πολλές φορές ουσιαστικά πριμοδοτεί το εντελώς αντίστροφο, δηλαδή την έξαρση του ρατσισμού και την ενίσχυση των διαφόρων πολιτικών μορφωμάτων φασιστικού και ναζιστικού χαρακτήρα, όπως η Χρυσή Αυγή. Πιστοί όμως στο δόγμα: « η κρίση είναι ευκαιρία », κοιτάνε και αυτό να το εκμεταλλευτούν προωθώντας χαμηλής έντασης συγκρούσεις στα κάτω, οπότε να μπορούν αυτοί να εμφανίζονται ως επιδιαιτητές (θεωρία των δύο άκρων κ.λ.π).

Ενώ όμως ωθούν την ακραία διάσπαση και τον ακραίο ανταγωνισμό στα κάτω, οι ίδιοι (η ελίτ) δημιουργούν ενώσεις και προωθούν με όλα τα μέσα την ενοποίηση στα πάνω, στους κόλπους τους (τραπεζικές ενώσεις, εργοδοτικές οργανώσεις, διεθνείς θεσμοί χάραξης πολιτικής όπως το ΔΝΤ, διεθνή φόρα όπως το G8 και το G20, παγόσμιος οργανισμός εμπορίου κ.λ.π). Όλες αυτές οι ενώσεις προσπαθούν, εκτός των άλλων και σε μεγάλο βαθμό το έχουν καταφέρει, να δημιουργήσουν στα πλαίσια της ελίτ κάθε περιοχής του πλανήτη, μιά συνείδηση κοινότητας συμφερόντων ανεξάρτητα από καταγωγή. Μιά αίσθηση κοινότητας συμφερόντων που βέβαια εδράζεται σε πραγματική βάση καθώς το πεδίο δραστηριότητας για κάθε μέλος της ελίτ είναι σήμερα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, ολόκληρος ο πλανήτης.

Πάει να δημιουργηθεί λοιπόν μιά κατάσταση όπου μιά εξαιρετικά ολιγάριθμη και πολύ καλά οργανωμένη και ομογενοποιημένη ελίτ στέκεται απέναντι σε μιά τεράστια μάζα ανθρώπων που δεν συνιστούν κοινωνία έτσι όπως έχουμε συνηθίσει να την εννοούμε ως σήμερα, αλλά ένα ετερογενές άθροισμα ατόμων χωρίς συλλογική συνείδηση. Αν τελικά εξελιχθούν έτσι τα πράγματα, ο περιβόητος καπιταλισμός καταργείται από μόνος του και τη θέση του παίρνει ένα σύστημα φαραωνικού τύπου με μιά ελίτ που πολύ σύντομα θα γίνει κληρονομική (ήδη και τώρα είναι σε σημαντικό βαθμό), και θα κυριαρχεί ολοκληρωτικά πάνω στη μάζα των “human resources” όπως είναι ο μοντέρνος όρος του marketing για τους εργαζόμενους ανθρώπους.

Και μετά; Θα ξεκινήσει ξανά ένας νέος ιστορικός κύκλος αμφισβήτησης της κληρονομικής εξουσίας μέσω της δημιουργίας από τα κάτω μιάς νεοαστικής τάξης που θα επαναφέρει τον νεοκαπιταλισμό; Ή μήπως το σύστημα θα καταλήξει σε ισορροπία και η κατάσταση θα διαιωνιστεί, με την κληρονομική ελίτ μονίμως στη διεύθυνση του πλανήτη; Είναι εξαιρετικά απίθανο να γίνει είτε το ένα είτε το άλλο. Το πιθανότερο είναι να καταρρεύσει ολόκληρο το οικοδόμημα και η ανθρωπότητα μαζί του καθώς μέσα στα πλαίσια της ελίτ μετά την καθολική της επικράτηση, θα αναζωπυρωθούν οι ανταγωνισμοί, που και τώρα υπάρχουν απλώς διατηρούνται σε χαμηλό επίπεδο, για την πρωτοκαθεδρία που θα βασίζεται στην κατοχή και στον έλεγχο του χρήματος. Εξ’ αιτίας αυτών των ανταγωνισμών η υπερεκμετάλλευση του πλανήτη θα συνεχιστεί και θα ενταθεί με αποτέλεσμα οι φυσικοί πόροι με πρώτους τους ενεργειακούς, να οδηγηθούν σε εξάντληση και το περιβάλλον σε υποβάθμιση από τη ρύπανση. Ακόμα πιθανότερο βέβαια είναι η ανθρωπότητα να καταστραφεί νωρίτερα από την εξάντληση των φυσικών πόρων καθώς καταστρεπτικοί πόλεμοι θα ξεκινήσουν μεταξύ των τμημάτων της διασπασμένης ελίτ με στόχο τον έλεγχο τους.

Είναι όμως τα παραπάνω αναπόφευκτα; Καθόλου. Ήδη κάτω από την πίεση της κρίσης αλλά και της εκμετάλλευσής της για την εδραίωση στην εξουσία του πλανήτη της παγκοσμιοποιημένης ελίτ, μιά νέα οικονομία αρχίζει δειλά – δειλά να δημιουργείται. Οικονομικά δίκτυα αχρήματης συναλλαγής και δομές κοινωνικά αλληλέγγυας οικονομίας έχουν αρχίσει να εμφανίζονται όλο και πιό συχνά. Επίσης δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης φυτρώνουν αθόρυβα στις περιοχές που πλήττονται, αποδεικνύοντας ότι η βασική συλλογιστική του νεοφιλελεύθερου δόγματος περί μή ύπαρξης αλληλεγγύης εκτός της στενής οικογένειας δεν ισχύει. Εάν τα φαινόμενα αυτά επεκταθούν τότε είναι αρκετά πιθανό και μάλιστα σύντομα, η ελίτ να μείνει χωρίς υποκείμενα εκμετάλλευσης και στην καλύτερη περίπτωση να καταρρεύσει από μόνη της ή στη χειρότερη να ανατραπεί μέσω επαναστατικής διαδικασίας. Στην περίπτωση αυτή στη θέση της σημερινής ακραία εκμεταλλευτικής κοινωνικής κατάστασης, θα προκύψουν κοινωνίες αλληλεγγύης φιλικές προς το περιβάλλον και γενικά τη φύση. Ενδεχομένως δέ κοινωνίες που θα βασίζονται όσον αφορά τη διεύθυνσή τους στη συμμετοχή του συνόλου των πολιτών τους, δηλαδή στην άμεση δημοκρατία. Κοινωνίες αυτοθέσμισης σύμφωνα με την Καστοριαδική έννοια. Το μεγάλο θέμα όμως είναι ο χρόνος. Θα γίνει δυνατή μιά τέτοια εξέλιξη πριν ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός καταστρέψει το ανθρώπινο είδος;